پایش وضعیت سیستم های قدرت

مقدمه :

تجهیزات موجود در سیستم های قدرت عمدتا دارای ارزش قیمتی بسیار بالایی هستند.به نحوی که ترانسفورماتورها و ژنراتورهای موجود در شبکه قیمتشان گاه به چند صد میلیارد نیز میرسد.به دلیل حساسیت و قیمت بالای این تجهیزات در دنیا روش های مختلفی برای تعمیر و نگهداری این تجهیزات در نظر گرفته میشود.

برای مثال در نوع اول و مبتدیانه ی روش تعمیر و نگهداری تجهیزات،تجهیز مورد نظر پس از خرابی تصمیم به تعمیر و یا جایگزینی آن گرفته میشود که به این روش Failure based maintenance میگویند.

در نوع دیگری از روش های تعمیر و نگهداری تجهیز مورد نظر بر اساس مقدار و مدت زمان عملکرد، بخش هایی که دارای بیشترین آمار خرابی است تعمیر میشوند. هزینه های تعمیر و نگهداری میتوانند با استفاده از روش مناسب به مقدار چشمگیری کاهش پیدا کنند.

نگهداری پیش بینانه:

نگهداری پیش بینانه یا تعمیرات پیشگویانه در چند دهه اخیر بیشترین کاربرد را در روشهای تعمیراتی در کشورهای پیشرفته داشته است. در این روش وضعیت ماشین آلات را بررسی می‌کنند و آنها را در فواصل زمانی مشخصی بازدید می‌کنند که البته این فواصل زمانی به اهمیت تجهیز بستگی دارد.

وضعیت دستگاه در بازدیدهای دوره‌ای ثبت و پایش می‌شود و در صورت مشاهده هر نوع خرابی سرعت رشد آن را تحت نظر قرار می‌دهند؛ و در زمانی قبل از تخریب دستگاه آن را از سرویس خارج و به تعمیر همان قسمت معیوب که از قبل تعیین شده بود می‌پردازند

پایش وضعیت یا condition monitoring به چه معنیست؟

پایش وضعیت (Condition Monitoring) که باختصار با CM نشان داده می شود،

دربرگیرنده مجموعه عملیاتی است شامل دریافت، مطالعه و پردازش پارامترهای فیزیکی مربوط به تجهیزات صنعتی نظیر ارتعاش، صدا، عملکرد، روانکاری، دما و … و بررسی تغییرات آنها در طول زمان، با هدف بررسی و گزارش وضعیت ماشین.
پایش وضعیت یکی از اجزای اصلی عملیات نگهداری پیش‌بینانه می‌باشد.

تفاوت یک سیستم پایش با یک سیستم حفاظت در چیست؟

در یک سیستم حفاظتی اصل بر قطع شدن یک اتصال یا یک فرآیند در زمانیست که دچار اختلال و ایراد جدی شده ایم.در سیستم های پایش هدف عمده و اصلی افزایش طول عمر تجهیزات بوده و با پایش لحظه به لحظه ی سیستم روند آینده ی آن پیشبینی میشود.

بنابراین میتوان گفت اگرچه ممکن است برخی از ورودی های سیستم حفاظت و سیستم پایش یکسان باشند اما سیستم پایش به طور کلی نیازمند سنسورها و داده های بیشتری برای افزایش طول عمر تجهیز و افزایش قابلیت اطمینان خود است.

انواع پایش :

پایش به طور کلی به دو نوع online و off-line تقسیم بندی میشوند.

در پایش online وضعیت تجهیز به صورت پیوسته مورد بررسی قرار میگیرد.مزیت این نوع از پایش ،تحمیل نشدن هزینه های ناشی از قطع تجهیز برای تست و بررسی یا انتقال آن به آزمایشگاه برای تست است.اگرچه برخی از آنالیزها مانند FRA هنوز به طور کامل به صورت online قابل اندازه گیری نیستند.(برخی طرح های جدید این امر را تا حدی ممکن کرده است.)

درس پایش وضعیت سیستم های قدرت :

این درس که در ایران تنها در دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی در مقطع ارشد ارائه میشود موضوعات مهمی نظیر روش های پایش ترانسفورماتورهای قدرت(اعم از پایش های دمایی ،پایش روغن ترانس ،پایش با استفاده از تانژانت دلتا یا FDS،تخلیه جزئی یا partial discharge و… )

پایش ژنراتورها و موتورهای چرخان (اعم از پایش نوسانات موتور ،PD،پایش های شیمیایی و تحلیل گاز ازن در اطراف موتور یا ژنراتور،پایش های بصری و عمومی و …) پایش کلید های فشار قوی و مدیریت سرمایه مطرح میشوند.

این درس در سال تحصیلی 98 علاوه بر استاد مربوط این درس ،با همراهی دو استاد از دانشگاه هانوفر آلمان به نام های پروفسور بورسی و پروفسور ورله در دانشگاه صنعتی خواجه نصیر ارائه شد.که پاورپوینت های ارائه شده توسط این دو استاد نیز در ادامه در سایت ایران پاور ارائه میشوند.